" Oruç " Henüz yorum yapılmamış.

 Orucu bozup sadece kazayı gerektiren haller nelerdir?

Dört mezhebe göre orucu bozup sadece kazayı gerektiren haller...

Cevap:

Hanefîlere göre oruç bozan ve yalnızca kazayı gerektiren haller

1- Bir kadının, hasta olduğu halde, hizmetten geri kalacağı endişesi ile orucunu yemesi kaza gerektirir.
2- Oruçlu kişi, midesindeki kusuntuyu çıkarmaya kasteder veya kendi kastı olmaksızın baskın gelerek kusuntu çıkar da bu kusuntuyu gerisin geri mideye iade ederse ve her iki durumda da kusuntu ağız dolusu olur, oruçlu olduğu da hatırında bulunursa kendisine kaza lazım gelir. Kusuntusu ağız dolusundan az olursa veya kusuntusunu mideye geri çevirirken oruçlu olduğunu unutursa kaza gerekmez.
3- El ile ya da hanımının eli ile veya kadının başka bir tarafına dokunmak ve öpmek suretiyle meninin gelmesi.
4- Unutarak, hanımıyla cimâ ettikten veya yiyip içtikten sonra orucun bozulduğunu sanarak yemesi.
• Fecir doğmasından önce cinsel ilişkiye giren bir kişi bu ilişki esnasındayken fecir doğarsa, bu ilişkiden hemen geri çekildiği takdirde orucu bozulmaz. İlişkiye devam ederse kendisine hem kaza hem kefaret gerekir.
5- Dübürüne çaput, parmak, vesaire ile su, yağ, taş, pamuk, tahta parçası ve şırınga ucu ve cerrahi aletler koymak. Ama bu sokulan parçanın tamamı içeri girmez de bir kısmı dışarıda kalırsa orucu bozulmaz.
6- Bir misafirin, ikamet niyetini getirdikten sonra orucunu bozması. Bu orucun bozulması ne kadar haram ise de yine kaza lazım gelir.
7- Güneş batmamış olduğu halde, battı sanarak orucu açmak.
8- Niyetsiz durmak. Şu halde ne yemeye, nede oruç tutmaya niyet etmeden durmak.
9- İmsak atarken, atıp atmadığından şüpheye düşerek sahur yemek. Şüpheye düştüğü için bunda kefaret yoktur. İmsakın atıp atmadığı konusunda bilgisi olmazsa kendisine kaza da lazım gelmez. Zira gecenin varlığı asıl olduğu için şüphe onu götürmez.
10- Daha sefere çıkmadan önce oruca niyet getirerek, sonra sefere çıkmasıyla orucunu bozmak.
11- Bir kimsenin oruca gece niyet getirmeyip, gündüz niyet getirdikten sonra orucu bozması. Zira Şafîlere göre gece niyetin getirilmesi lazımdır.
12- Zorla oruç ifsat etmek. İsterse bu zorlama işi yemek, içmek olsun, isterse cimâ olsun fark etmez. Zorlanana kaza lazım gelir. Kefaret lazım gelmez. Fakat zorlayana her ikisi de lazım gelir. Zorlayan ister erkek olsun, isterse kadın olsun fark etmez. Şu halde kadın kocasını zorlasa, zorlanan erkeğe kefaret lazım gelmez.
13- Kendi iradesiyle burnuna veya boğazına duman çekmek. Eğer duman lezzet alınacak dumanlardan ise, mesela, nargile, amber, sigara gibi dumanlardan ise o zaman kefaret lazım gelir.
14- Boğazına kaçan yağmur ve karı, gayr-ı ihtiyarî (elinde olmadan) olarak yutmak.
15- Bir kimse abdest aldığı zaman, burnuna ve ağzına su verirken yanlışlıkla genize kaçmak.
• Ağza su verdikten sonra kalan ıslaklığı tükürükle birlikte yutmak orucu bozmaz. Ama ağza su verdikten sonra tükürüğü yutmadan önce tükürmek gerekir. Tükürme de mübalağa etmeğe de gerek yoktur.
• Ağızda oluşan tükürükleri yutmak da orucu bozmaz.
16- Bir kimsenin isteği dışında kulağına su kaçması orucu bozmaz. İsteğiyle olursa, ihtilaflı olduğu için bunda sakınması lazımdır.
17- Çiğ pirinç yemek.
18- Yalnız hamur ve yalnız un yemek. Eğer hamurun içine başka bir şey katılmışsa, o zaman kefaret gerekir.
19- Kulağına yağ damlatmak.
20- Boğazına bir şey dökmek. En sağlam görüşe göre yalnız kaza lazım gelir.
21- Hukne etmek, (dübüre fitil koymak, ilâç akıtmak)
22- Buruna ilaç çekmek. Enfiye (tütün çeşidi) tiryakilerinin, enfiye çekmelerinde tam lezzet olduğu için, kefaret gerekir.
23- Altın, gümüş, toprak, taş, çakıl taşı ve demir yutmak.
24- Kuru cevizi, fındığı, kabuğu ile beraber veya içi olmamış yeşil cevizi yutmak.
25- Zeytin çekirdeği yutmak.
26- Kâğıt veya pamuk gibi, yenmesi âdet olmayan şeyi yemek.
27- Bir defada çok miktarda tuz yemek. Şu halde azar azar yese hem kaza hem kefaret lazım gelir.
28- Yenmesi âdet olmayan bir çamuru yemek.
29- Karnındaki veya başındaki, derin bir yarayı tedavi ederken, karın boşluğuna veya beyine ilacın ulaşması.
30- Uyumakta olan bir kişiye su içirilmesi.
31- Oruçlunun, geceleyin fecirden önce dişleri arasında kalan kalıntılar, fecirden sonra yenilirse ve miktarı da nohut tanesi kadar olursa kaza gerekir. Bundan daha az olursa ehemmiyetsiz olduğundan ötürü orucu bozmaz.
32- Oruçlu olan kadın, eğer aybaşı veya nifas (doğum) haline girerse orucunu bozması gerekir. Ancak sonradan kaza etmesi lazımdır. (El Hidâye Tercümesi 1.cilt )
33- Bozulan herhangi bir nafile orucun kazası gerekir. (El Hidâye Tercümesi1. cilt )
34- Delirmiş olan bir adam, Ramazan içinde kendine gelip iyileşse geçmiş günleri kaza eder. (delirmiş olan kimsenin iyileşmesi kendisindeki delirmenin tamamen ortadan kalkması ile olur) (Büyük İslam İlmihali)
• Yolculuk ya da hastalık devam ederken Ramazan orucunu tutmayan kimse, bu halde ölürse, o kimseye kaza lazım gelmez. Zira kaza edecek zamana yetişememiştir.
• Fakat üzerine vacip olan ve tutamadığı oruçlarının yerine fidye verilmesini vasiyet etmişse, o zaman varisler onun malından üçte birisini çıkarıp, vasiyeti yerine getirirler ise sahih olur.
• Yolcu veya hasta, Ramazan orucunu tutamaz ve Ramazan'dan sonrada kazasını yapmadan ölürse, ölmeden önce vasiyet etmesi gerekir. Eğer vasiyetsiz olarak ölürse, varislerine orucun kefareti lazım gelmez. Fakat varisler kendi arzularıyla, mûrislerinin (miras bırakanın) geçmiş olan oruçlarının kefaretini verebilirler.

Mâlikîlere göre oruç bozan ve yalnızca kazayı gerektiren haller

1- Oruç bozucu işlerden birini yapan kişi, ister Ramazan’ın eda orucunda olsun, ister Ramazan’ın kazası, kefaret ve gayr-ı muayyen adak oruçları gibi olsun kefareti gerektiren şartlar tahakkuk (meydana gelmediği) etmediği takdirde sadece kaza gerekir.
2- Günü belli olan adak orucunu tutmakta olan kişi, var olan bir hastalıktan veya mevcut olacak (meydana gelecek) bir hastalıktan – bu orucun tutulması zamanında oruç tuttuğu takdirde hastalanacağını veya hastalığının artacağını ya da şifasının gecikeceğini zannederse – kaza gerekmez.
3- Günü belirli olan adak orucunu bozan, bir gün mesela perşembe gününü oruç tutmaya adayan kişi perşembe sanarak çarşamba günü oruç tutar da perşembe günü oruç tutmazsa kendisine kaza vacip olur.
4- Delirme de bayılma gibidir bunun için kazası gerekir. (Büyük İslam İlmihali)
5- Oruçlu olan kimse, eğer unutarak bir şey yer veya içer yahut cinsel ilişkide bulunursa orucu bozulur. Kaza ve kefareti gerekir. (El Hidâye Tercümesi 1. cilt)
6- Tan yerinin ağardığından şüphe eden kimse, yemekten vazgeçmelidir. Bu şüphesiyle birlikte yemeğe devam ederse, unutan kimsenin durumunda olduğu gibi kaza etmesi gerekir. (Kurtubî 2. cilt)
7- Birisi, unutarak yemek yese, bunun ise orucunu bozduğunu zannettiğinden dolayı kasten hanımıyla cimâ etse, böyle bir kimsenin orucunu kaza etmesi gerekir. (Kurtubi 2.cilt)

Şafilere göre oruç bozan ve yalnızca kazayı gerektiren haller

1- Az miktarda bir su da olsa, susam ya da çakıl taşı kadar bir şey az da olsa, çok da olsa oruçlunun karnına ulaşınca orucu bozulur ve kaza gerekir.
2- Sigara içmek ve enfiye kullanmak orucu bozar ve yalnızca kazayı gerektirir.
3- Oruçlu bir kişi, ağzına ve burnuna su verirken normalin dışına çıkarak oruçludan istenenden fazlasını yapar veya üç defadan fazla yapar da bu nedenle boğazına su kaçarsa orucu bozulur ve kaza etmesi gerekir.
4- Ayıklayıp dışarı atmaya muktedir olduğu (gücünün yettiği) diş arasındaki yiyecek kalıntılarını, nohuttan az olsa bile yiyen kişinin orucu bozulur.
5- Oruçlu bir kişi, ağaç çöpünü kulağının içine sokarsa orucu bozulur.
6- Oruçlu kişi, kasten kendi isteğiyle ve hükmünü bilerek kusarsa, orucu bozulur ve kendisine kaza lazım gelir. Bu kusuntu ağız dolusu olmasa bile orucu bozar.
7- Bir kişinin karnına sinek kaçar da bunu çıkarırsa, orucu bozulur ve kaza gerekir.
8- Kasıtlı olarak geğiren kişinin, boğazının görünen kısmına, midesindeki yiyeceklerden bir şey gelirse orucu bozulur.
9- Ağza geldikten sonra balgamı geri yutmakla oruç bozulur.
10- Bir kişi, unutarak yemek yese, bunun ise orucunu bozduğunu zannettiğinden dolayı kasden hanımıyla cimâ etse, böyle bir kimsenin orucunu, kaza etmesi gerekir, kefaret gerekmez. (Kurtubî 2. cilt )

Hanbelîlere göre oruç bozan ve yalnızca kazayı gerektiren haller

1- Oruçlu kişi, lokma gibi midede eriyen veya demir ya da kurşun gibi erimeyen bir şeyi kasıtlı olarak ağızdan alıp, midesine götürürse kefaret değil sadece kaza gerekir.
2- Oruçlu kişi, ağza gelen balgamı geri yutarsa, şırınga ile vurulan ilacın tadını midesinde, gözüne çektiği sürmenin tadını boğazında hissederse, ağza gelen kusuntuyu kasten geri yutarsa, kaza gerekir.
3- Beyine kasten ulaştırılan şeyler de orucu bozar.
4- Beyinle bağlantılı olan bir yarayı tedavi etmek için üzerine konulan bir ilaç, beynin yarığına ulaşırsa oruç bozulur.
5- Kendisini zorlayarak azıcık da olsa kusan kişinin, orucu bozulur ve kaza etmesi gerekir.
6- Kasıtlı olarak hacamat vurduran kişinin, kan çıkması halinde orucu bozulur. Kan çıkmadığı takdirde orucu bozulmaz.
Hacamat; İki omuz arasından sırttan başın arka tarafından yahut vücudun herhangi bir yerinden tedavi maksadıyla bardak şişe veya boynuzla kan aldırma.
7- Sahur vaktinde yemekte, içmekte veya cinsel ilişkide bulunmakta olan kişi, fecrin doğuşundan şüphe eder veya güneşin battığını zannederek bu işleri yapar da sonra fecrin doğuşu ve güneşin batması belli olursa, yemek ve içmekten dolayı kaza, cinsel ilişkiden ötürü de hem kaza hem kefaret gerektirir.
8- Bir kişi ,gece olduğuna inandığı bir vakitte yiyip içer de sonra bu vaktin gece olmadığı anlaşılırsa veya bir kişi, unutarak yemek yemekten dolayı orucunun bozulduğunu sanarak artık bilerek yiyip içmeye devam ederse, orucu bozulur ve kendisine sadece kaza lazım gelir.

(Dört Mezhebe Göre İslam Fıkhı) Kaynak: https://www.sorusorcevapbul.com - Orucu bozup sadece kazayı gerektiren haller nelerdir?