Tarikat ve hakikat arasındaki fark nedir?

Tarikat ve hakikat arasındaki fark nedir? Hakikat ile cemaat aynı şeyler midir? Meslekleri, gayeleri, şartları farklı mıdır? Ana hatlarıyla maddeler halinde sıralar mısınız?

Cevap:

Değerli Kardeşimiz;

Allah’a ulaştıran yollar iki tanedir:
Biri: Tarikat berzahına girip, seyr ü sülûk ile mertebe kat ederek hakikate geçmektir.
İkincisi: Doğrudan doğruya, tarikat berzahına uğramadan, Allah'ın (cc) lutfu ile hakikata geçmektir ki, Sahabeye ve Tabiîne has ve yüksek ve kısa olan yol budur.
Bu iki yol da insanı Allah’a ulaştırır. Fakat günümüz problemlerine tarikatla çözüm bulmamız ve problemleri halletmemiz pek mümkün değildir. Çünkü tarikatta asıl olan teslimiyettir. Kur’an’a, sünnete bilhassa tarikattaki şeyhe teslimiyet bağlılık büyük önem arz eder. Hatta tarikatta “mürid şeyhin elinde gassalın elindeki ölü gibi olacak” sözü çokça söylenir.
Hâlbuki günümüzdeki batı felsefesi ve medeniyetinin yaygınlaşmasıyla insanların teslimiyeti kırılmıştır. Kimileri inancını kaybetmiş veya vesveselere düşmüştür. Kimi dinin bir kısmını kabul ediyor, bir kısmını “aklım almıyor” diye inkâr ediyor. Pek çokları bidatlara girmiş, mezhepleri tarikatları inkâr edenler olmuştur. Kimileri de bu teslimiyetin kırılması yüzünden günahlara düşmüştür. Böyle bir ortamda, teslimiyetle bu problemleri halletmek imkânsız hale gelmiştir. Bu problemleri halletmek delil ve ispatla, insanları ikna ve tatmin etmekle mümkündür. Hakikat yolu delil ve ispatla Allah’ı inkâr eden münkirlerden, bidate düşmüş insanlara varıncaya kadar insaflı pek çok kimseyi ikna ederek doğru yola getirmiştir.
Nakşibendî tarikatının en büyük önderlerinden olan İmam-ı Rabbani (ra) da mektubat eserinde de:
“İman hakikatlerinden bir meselenin meydana çıkmasını binler zevklere kerametlere tercih ederim” diyerek hakikatin tarikatten daha ziyade gerekliliğini ifade etmiştir.
Cemaatler ne zaman ve nasıl ortaya çıktı?
İlk insanın yaratılmasından günümüze kadar her asırda iman ve küfür mücadelesi süregelmiştir. Şeytan ve onun yolundan gidenler, insanları şerre sürüklemeye çalışırken; peygamberler de hak yolun davetçisi olmuşlardır. Fakat Peygamber Efendimiz(asm) son peygamber olduğu için, asr-ı saadetten sonra tebliğ, evliya ve âlim zatların eliyle devam etmiştir.
Bu zatlar yaşadıkları çağın ihtiyacına göre, insanları hakka götüren yollara önderlik yapmışlardır. Fakat bugünkü anlamda birer cemaat kurmamışlardır. Bir tasavvuf hareketi sayılabilecek bu kümelenmeler, daha sonraları tarikat ve cemaat olarak adlandırılmıştır.
Hicri üçüncü yüzyıldan başlayarak tarikat, sistemleşme sürecine girdi. Hicri 6. yüzyıldan itibaren çok sayıda cemaat kurulmuş ve bunlar şubelere, kollara ayrılarak bütün İslam dünyasına yayılmış ve günümüze kadar gelmişlerdir.
Allah’a emanet olunuz. Kaynak: https://www.sorusorcevapbul.com - Tarikat ve hakikat arasındaki fark nedir?