İnsana yeryüzünde niçin halife denilmiş?

Allah (cc) “Ben, yeryüzünde bir halife yaratıcıyım.” buyuruyor. Bizim bildiğimiz Peygamberimiz (asm) sonrası gelen büyüklere deniliyordu ama burada farklı bir anlam taşıyor. Nedir acaba?

Cevap:

Halife; öncekinin yerine geçen, başkasının yerini alan kimseye denilir

“Sonra onların ardından, bakalım nasıl amel edeceksiniz diye sizi yeryüzünde halifeler kıldık.” (Yunus, 14)
Allah (cc) cinleri yeryüzünden sürüp Hz. Âdem’i (as) yeryüzünde yerleştirince, Hz. Âdem (as) kendisinden önceki bu cinlerin halefi (birinin yerine sonradan geçen kimse), yani halifesi olmuştur.
“ Hatırlayın ki, (Allah) sizi Nuh kavminden sonra (yeryüzünde) halifeler kıldı ve sizi yaratılışta bir genişlikle (kuvvet ve boyca) üstün kıldı.” (A’râf, 69) gibi ayetleri de bu görüşe delil olarak gösterilmektedir.
Abdullah b. Abbas’tan (ra) nakledilen görüşe göre: “Hz. Âdem daha önce yeryüzünde yaşayan ve orada bozgunculuk çıkardıkları için yok edilen cinlerin yerine yeryüzünde halife olarak yaratılmıştır.”
Dehhak da, Abdullah b. Abbas’ın (ra) şunları söylediğini rivayet etmiştir: “Yeryüzünde ilk yaşayan “cin” lerdi, onlar orada bozgunculuk çıkardılar, kan döktüler ve birbirlerini öldürdüler. Bunun üzerine Allah (cc) onlara, meleklerden meydana gelen bir ordusuyla birlikte İblis'i gönderdi. İblis, beraberinde bulunanlarla birlikte cinlere karşı savaştı. Onları adalara ve dağların başlarına kaçmaya zorladı. Sonra Allah (cc), Hz. Âdem’i yarattı. Onu yeryüzünde cinlerin yerine getirdi.” (Taberî Tefsiri)

Halife; İlâhî, yani şer’î hükümlerin tatbikini yapan kişiye denir

Allah (cc) Hz. Âdem’i (as) halife diye isimlendirmiştir. Çünkü Âdem (as), Allah’ın (cc) mükellef kulları arasında İlâhî hükümleri uygulama hususunda Allah’ın (cc) halifesidir.
Bu görüşü İbn Mes'ûd, İbn Abbas ve Suddî'den rivayet edilmekte olup, “Ey Dâvûd! Muhakkak ki biz, seni yeryüzünde bir halife kıldık; öyle ise insanlar arasında hak ile hükmet; ve nefsinin arzusuna uyma! Yoksa (bu) seni Allah’ın yolundan saptırır. Şübhesiz ki Allah’ın yolundan sapanlar yok mu, hesap gününü unuttuklarından dolayı onlar için (pek) şiddetli azab vardır.” (Sâd, 26) ayetini delil göstermektedirler. ( Fahrettin-i Razi, Tefsîr-ül kebir)
Müfessirler de, “(Ey Habibim!) Bir zaman Rabbin, meleklere: “Şübhesiz ki ben, yeryüzünde bir halife yaratıcıyım.” buyurmuştu … (Bakara:30)” ayetine dayanarak, insanlar arasında çıkacak anlaşmazlıkları çözüme kavuşturması, zalimden mazlumun hakkını alması, cezaları tatbik etmesi, hayasızlığı önlemesi ve devlet idaresiyle ilgili bütün vazifeleri yerine getirmesi için “halife” seçmenin vacip olduğunu söylemişlerdir. (Taberî Tefsîri)

Hz. Âdem ve zürriyetinden gelenler, birbirinin yerine geçecekleri için, Hz. Âdem “halife” olarak isimlendirilmiştir

"(Ey Habibim!) Bir zaman Rabbin, meleklere: “Şübhesiz ki ben, yeryüzünde bir halife yaratıcıyım.” buyurmuştu da (melekler): “Orada fesat çıkaracak ve kanlar dökecek bir kimse mi yaratacaksın? Halbuki biz, hamdin ile seni tesbih ediyoruz ve takdis ediyoruz.” dediler. (Rabbin de onlara:) “Şüphesiz ki sizin bilemeyeceğiniz şeyleri, ben bilirim!”buyurdu." (Bakara, 30)
Hasan-ı Basri ise, bu, ayette zikredilen “halifeliği” şöyle izah etmiştir: “Ben, yeryüzünde soyu birbirlerine halife olacak Âdem’i göndereceğim, buna göre Hz. Âdem'in soyundan gelenler hem Âdem’in hem de birbirlerinin halifeleri olacaklarından Âdem’e “yeryüzüne gönderilecek halife” diye ad verilmiştir.
“Sizi yeryüzünün halifeleri kılan ve size verdiği şeyler (ni’metler) hususunda, sizi imtihan etmek için bazınızı derecelerle bazınızın üstüne yükselten O’dur…” (En’âm, 165) ayeti de bu görüşe delil gösterilir. (Taberî Tefsîri) Kaynak: https://www.sorusorcevapbul.com - İnsana yeryüzünde niçin halife denilmiş?